De Dag van de Nakba (catastrofe), valt elk jaar op 15 mei, een dag later dan de 14e, de dag waarop in 1948 de staat Israel werd uitgeroepen. In het Arabisch heet de dag toepasselijk ''Zikra al-nakba'', herdenking van de nakba. Het is namelijk de dag waarop herdacht wordt dat de stichting van Israël gepaard ging met wat de Israëliërs hun ''Onafhankelijkheidsoorlog'' noemen, en waarin tussen 1947 en 1949 tussen de 750.000 en 800.000 Palestijnen werden verdreven of vluchtten. In dezelfde periode werden ruim 500 dorpen verwoest, en gedeelten van steden, zoals bijvoorbeeld ongeveer tweederde van de stad Jaffa. Dat allemaal om te verhinderen dat de vluchtelingen zouden terugkeren.
Vandaag de dag zijn die Palestijnse vluchtelingen nog steeds vluchtelingen. Hun nakomelingen hebben bovendien nagenoeg allemaal dezelfde stateloze status. Het totaal aantal vluchtelingen bedraagt daarmee ruwweg vijf miljoen. Ze wonen in kampen in Gaza, op de Westoever, en verder vooral in Jordanië, Syrië en Libanon. Hun huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg en vaak ook voedselvoorziening is al die jaren in handen van de VN-organisatie UNRWA (United Nations Relief and Works Organization). De discussie over hun status is opnieuw opgelaaid doordat honderdduizenden van hen door de oorlog in Syrië voor de tweede maal vluchteling zijn geworden. En verder nog meer doordat president Donald Trump van de Verenigde Staten de Amerikaanse bijdragen aan UNRWA heeft gestopt, om de Palestijnen te dwingen akkoord te gaan met zijn vredesplan, dat ''the deal of the century'' zou zijn.
De herdenking van de Nakba is daardoor dit jaar actueler dan ooit. Het is een dag om te protesteren tegen dit ''vredesdiktaat'' dat binnenkort waarschijnlijk leidt tot annexatie van nog weer meer gebied op de Westoever. Het is een dag om stil te staan bij het werk van UNRWA en de vraag hoe de organisatie de eindjes aan elkaar kan knopen. Het is een moment om na te denken over hoe invulling te geven aan het internationaal erkende ''recht op terugkeer'' van de vluchtelingen. En het is een dag om je af te vragen wat de beste vredesoplossing zou kunnen zijn.
In Palestijnse kringen zal dat worden gedaan met bijeenkomsten met toespraken, gedichten en muziek. Wij kunnen het doen door mee te doen met de ''Global Action’. Dat houdt in: post een foto van jezelf op de sociale media, samen met een sleutel. Het symbool voor zowel de destijds verlaten Palestijnse huizen als voor de ''sleutel tot gerechtigheid''. Geef het geheel de hashtag mee: #keytojustice.
Een boom planten is daarnaast trouwens ook een prima manier om te onderstrepen dat Palestina altijd Palestina zal blijven. Het jaar is nog niet half om, en we kunnen al bijna 6.000 bomen gaan planten het volgende plant seizoen. Help mee om dat aantal nog veel meer te laten worden.
Dit artikel werd geschreven door Maarten Jan Hijmans
Maarten Jan Hijmans is journalist en blogger van één van Nederlands bekendste blogs over Palestina “Abu Pessoptimist”.