Via haar Instagram story leerden we de Palestijnse, in Irak geboren, in Nederland opgegroeide Zainab Zamil kennen. Esther van Plant een Olijfboom ging met haar in gesprek over roots, identiteit, Palestina en politiek.
“Het is een privilege om mijn mensen op deze manier te kunnen steunen. Wil je ook helpen? Voor maar 20 euro doe je mee <3”
Zainab & Esther op Zoom
Ik heb met Zainab afgesproken in een room van Zoom. Via het scherm ontmoet ik een bijzondere en krachtige jonge vrouw van 26 jaar. Ze is misschien jong, maar ook een docent, blogger en auteur. Onlangs kwam haar eerste boek “From the River to the Sea - Memoirs of a Palestinian twenty-something” uit. We hebben het even over haar bericht op Instagram en ik vraag haar hoe ze het vindt als Palestijnse dat er via Plant een Olijfboom olijfbomen in Palestina geplant worden. “Heel mooi! Het is bijzonder te horen over initiatieven in Nederland die zich inzetten voor de Palestijnse zaak. Mijn moeder heeft meteen voor heel veel familieleden een olijfboom gesponsord, ondertussen hebben we bijna een eigen olijfgaard bij elkaar.”
Baba Zamil
Het is een heftige tijd in het leven van de familie Zamil, op 24 januari 2021 overleed Zainab’s vader. Baba Mahmood Zamil Allah yerhamo heeft nooit de kans gekregen het land van zijn bloed te bezoeken. Zijn ouders hadden Palestina moeten verlaten tijdens de Nakba (grote catastrofe) in 1948, en hij, evenals zijn vrouw groeiden op als Palestijnen in Irak. Daar werd ook Zainab geboren, tot de familie ook uit dat land moest vluchten en zo terecht kwam in Nederland.
“Niemand wil huis en haard verlaten. Mijn ouders werkten in Irak, ze hadden daar een goed leven opgebouwd en ik had al mijn vriendjes en vriendinnetjes, het was alles dat ik kende. Ik was vijf, maar ik weet nog heel goed dat ik niet wilde vertrekken naar een ander land. Mijn vader was al eerder gevlucht, en omdat ik bij hem wilde zijn kon ik er uiteindelijk wel mee instemmen om te gaan.” Echter bleef Zainab op haar nieuwe basisschool overtuigd vertellen dat ze niet lang zou blijven. “Irak is een fundamenteel deel van mijn zijn en van mijn identiteit.”
Palestina bezoeken
De familie Zamil-Taha wilde altijd al graag Palestina bezoeken, en afgelopen zomer zou het eindelijk zover zijn. Maar toen kwam de pandemie, werd de vader van Zainab ziek en moesten ze dit jaar afscheid van hem nemen. Zainab beschrijft het bezoeken van Palestina als een droom, die ze met haar moeder, twee zusjes en broertje hoopt te realiseren in de nabije toekomst. “Ik wil ook graag iets voor mijn vader doen in Palestina. Met hem in mijn hart en gedachte naar Haifa. Mijn vader gaf heel veel, hij gaf om mensen om hem heen, en wilde ook veel van zichzelf geven. We hebben waterputten in India laten bouwen in zijn naam en nu ook een eerste olijfboom gesponsord.” Zainab hoopt in Palestina ook persoonlijk een boom voor haar vader te mogen planten.
Mijn opa en oma zijn wel een keer in Palestina terug geweest. Opa wist alles nog, ondanks dat hij al in de 80 is. Zainab’s grootouders vertellen hun kleinkinderen hoe iedereen in harmonie leefde. Zij hadden zelf joodse buren en nooit problemen. Mijn nicht heeft ook de kans gekregen naar Palestina te reizen, en zij zei dat het alles was wat ze ooit gedroomd heeft, als thuiskomen. “Ik denk dat het heel emotioneel zal zijn.” zegt Zainab.
Zainab draagt een Palestijnse thobe (jurk)
Zoektocht naar identiteit
Veel van Zainab’s familie woont in de Palestijnse diaspora, versnipperd over de wereld vanwege de joodse milities die in 1948 deze familie verdreven van hun huizen in Haifa, gevolgd door het verbod van Israël op terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen. Haar oma en opa wonen nu in Canada. Ooms, tantes, neven en nichten wonen in Zweden, Noorwegen, Nieuw-Zeeland, Amerika, Jordanië, Dubai, Verenigde Arabische Emiraten. Verschillende familieleden woonden voorheen in Syrië en Irak, waar zij vanwege oorlog praktisch de ene vluchtelingenstatus voor de andere in moesten ruilen. Het is moeilijk als jongere om je identiteit te vinden wanneer je zo ontworteld bent, eigenlijk jezelf nergens in herkent, “te westers voor het Midden Oosten, te etnisch voor het Westen”.
“Ik ben Palestijns maar wel ook geboren in Irak, en opgegroeid in Nederland. Ik ben Nederland dankbaar, ik heb heel veel kansen gekregen die ik anders waarschijnlijk niet had gekregen. Ik heb gestudeerd. Ik werk. Ik schrijf. Ook betaal ik belasting. Ik stem én ik gebruik mijn stem. Ik ben ook vooral heel kritisch, en dat vind ik wel heel Nederlands.” zegt Zainab met een lach.
“Ik heb veel onderzoek gedaan naar waar ik vandaan kom en wat er echt gebeurt. In de media wordt met een bepaalde blik gekeken naar het Midden Oosten, dat vind ik heel oneerlijk. Propaganda is er altijd geweest, alleen tegen wie de propaganda is gericht verandert. Bijvoorbeeld worden Arabieren tegenwoordig vaak afgeschilderd als terroristen, en dat heeft invloed op hoe mensen denken.” De gedachte dat Palestijnen terroristen zijn die alle joden haten leeft ook nog bij veel mensen in de samenleving. Zainab is van mening dat dit niet zo hoeft te zijn, dat mensen vaak zeggen iets niet te weten, en daarmee de kous voor hen af is. “Iedereen kan zich met een muisklik onderwijzen, dus je kunt niet meer zeggen dat je onwetend bent, je hoeft in ieder geval niet onwetend te zijn. Het is geen excuus. Bekijk het van twee kanten, en aan de hand daarvan kun je zelf beslissingen nemen. Als je jezelf onderwijst moet je het van alle kanten kunnen en willen bekijken.”
Schrijven naar jezelf
Vanaf ongeveer haar 14e jaar heeft Zainab een passie voor schrijven. Door te schrijven kregen haar gevoelens en de dingen die ze meemaakte een plek, en ontwikkelde ze haar gedachten er verder over. Ze had alleen niet gedacht daar iets mee te kunnen doen. Ondertussen is haar Engelstalige gedichtenbundel uitgegeven en te koop.
“Ik heb nooit een boek kunnen lezen toen ik opgroeide over mensen zoals ikzelf. Mijn zusje is tien jaar jonger en voor haar en andere jonge vrouwen wil ik dat er boeken zijn waarin zij zichzelf kunnen herkennen, hen het idee geven van “hé je bestaat en je bent niet alleen”. Het is belangrijk om te schrijven, en daarmee gevoelens te valideren.”
In het boek komen vele onderwerpen aan de orde waar jonge vrouwen mee te maken kunnen krijgen. Naast voor haar zusje en alle andere jonge vrouwen, is het boek ook echt geschreven voor haar ouders vertelt Zainab. “Het eerste gedicht voor mijn vader, het laatste voor mijn moeder. En ertussenin gaat over van alles.”
Naast haar boek, schrijft Zainab ook voor de blog “That’s what she said NL”. Daar kan ze schrijven over onderwerpen die ze belangrijk vindt. Recent schreef ze een stuk over de Nakba.
Politiek en verkiezingen
“Als Palestijn zit een politieke instelling in je bloed.”
In Palestina kun je met menigeen een goed politiek gesprek voeren. De wereld politiseert alles wat met de Palestijnen te maken heeft, zelfs hun onderdrukking, de bezetting en de kolonisatie van Palestijns land en eigendommen. Dat heeft effect op hoe je de wereld benadert en hoe je je met woorden leert te bewapenen.
Racisme maakt een groot deel uit van Nederland zegt Zainab, luisteren naar elkaar is het antwoord. Ze heeft “hoop in de komende generatie, als ik kijk naar jongeren zoals mijn zusje zijn zij zoveel meer geïnformeerd door internet en social media. We moeten jongeren niet onderschatten en het voordeel van de twijfel geven.”
En ook voor de Palestijnen is het nodig dat er een ander geluid in de Nederlandse politiek komt. Het huidige Nederlandse beleid steunt Israël in de praktijk. Palestijnen hebben gewoon de rest van de wereld nodig. Want zolang Israël door de machthebbers in de wereld niet wordt gestopt Palestijns land in te nemen en het volk onder bezetting gevangen te houden, blijft dit doorgaan. “Men weet wat er gebeurt, maar kijkt weg. Het heeft geen prioriteit, zolang ze er zelf maar geen last van hebben, en dat is heel kwalijk.”
Apartheid
“Ik weet niet of je dit weet: Israël is het enige land in de wereld waar mensen op basis van hun joodse identiteit kunnen komen wonen en direct rechten hebben, het geboorterecht. Terwijl Palestijnen geen recht op terugkeer, en onder bezetting feitelijk rechteloos zijn.”
Zainab denkt hardop: “Stel zionisten geloven dat het hun thuisland is, waarom moest het met geweld gaan? Apartheid is nog steeds levend, alleen nu in Palestina. Ik vraag me af waarom, het is gewoon niet nodig. Ik weet zeker dat Palestijnen hun land hadden willen delen, als het op een normale manier gegaan was, als zij niet werden verdreven, werden uitgemoord.
Zou je als jood in een land willen wonen over de ruggen van zij die uitgemoord zijn? Hoe zou dat voelen als je dat echt wilt inzien? Je hebt nu een land en veiligheid. Maar feitelijk is het ’the opprressed became the oppressor’ (de onderdrukten werden de onderdrukkers). Het Joodse volk heeft ooit in Onze schoenen gestaan. Wat Joden in de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt is afgrijselijk. Je weet wat voor onrecht jouw grootouders is aangedaan, en nu zie je het gebeuren met anderen, maar je doet niets, en dan is het ineens wel okay?”
Moeite voor elkaar doen
Ik ben docent (Engels bij de brugklassers), iedereen kan blijven leren, hoe oud je ooit bent. Je leert niet alleen maar in de schoolbanken. In Nederland hebben we zoveel geluk gehad dat we hier zorgeloos konden opgroeien, studie, wonen, eten. Een klein detail wat toch wel heel veel verschil maakt. Het is makkelijk om snel te oordelen, maar lees jezelf in, en wees kritisch op alles waarvan je altijd dacht dat het de waarheid is. Als je maar van een kant naar kijkt, dan is het heel moeilijk om tolerant te zijn voor anderen. Je moet wel een klein beetje moeite doen en de knop omzetten, en daar leer je zoveel meer van. Men lijkt heel erg te kiezen, en niet te kijken naar mensen. Laten we kijken naar elkaar als mensen.